هر ماشین از بخش‌های مختلف تشکیل شده است. برخی از این بخش‌ها، مانند پیشرانه، برای حرکت دادن ماشین طراحی شده‌اند و برخی دیگر، مانند سیستم ترمز، برای توقف آن ساخته می‌شوند. اگر می‌خواهید درباره ماشین خود اطلاعات بیشتری داشته باشید، باید با پرسش‌هایی مانند “لنت ترمز چیست؟” شروع کنید. در واقع باید قطعات هر بخش را به طور جداگانه شناسایی کنید یا حداقل با آنها آشنا باشید.
طراحی و مهندسی سیستم ترمز و قطعات آن، مستقیماً با جان و سلامتی مسافران درگیر است. طراحی این ترمز، یکی از بخش‌های دشوار در طراحی ماشین‌های امروزی است، حتی در صورتی که این ماشین‌ها می‌توانند به سرعت‌های بسیار بالا حرکت کنند. سؤالاتی که درباره شناخت ترمز پیش می‌آید، بسیار متنوع هستند و در این مقاله ما قصد داریم به چند سؤال از آنها پاسخ دهیم.
لنت ترمز چیست؟
ترمز‌ها مسئولیت توقف خودرو را دارند و می‌توانند در مواقع اضطراری خودرو را متوقف کنند. این کار با فشردن پدال ترمز انجام می‌شود. لنت ترمز، قطعه‌ای است که نیروی اصطکاک برای توقف خودرو ایجاد می‌کند. این قطعات در انواع مختلف و از جنس‌های متفاوتی ساخته می‌شوند.
لنت‌های ترمز بر اساس عوامل مختلف، با طول عمر متفاوتی عرضه می‌شوند و بسته به شرایط و کارکرد خودرو، باید دوره‌ای مورد بررسی و تعویض قرار گیرند.
عملکرد لنت ترمز چگونه است؟
لنت ترمز از دو قطعه تشکیل شده است: کفشک لنت و لقمه لنت. وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید، لقمه لنت به روتر ترمز چسبیده و خودرو را متوقف می‌کند. لنت ترمز باید در برابر گرما و سایش مقاومت کند و به روتر ترمز آسیب نرساند.
از چه جنسی لنت ترمز ساخته می‌شود؟
قبلاً لنت‌های ترمز از آزبست ساخته می‌شد. آزبست عملکرد مناسبی داشت اما مشکل گرد و غبار ایجاد می‌کرد. امروزه لنت‌های ترمز از جنس‌های متفاوتی مانند شیشه، لاستیک، رزین و مواد آلی و غیرآزبستی تولید می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آزبست در لنت ترمز چیست؟
آزبست ماده‌ای خطرناک و سرطان زاست که در چند سال اخیر در ساخت و تولید لنت استفاده می‌شد. این ماده نسوز از ترکیبات معدنی منیزیم و سیلیس تشکیل شده و به خوبی گرما را جذب می‌کند و عملکرد عالی ارائه می‌دهد. با ساییده شدن آزبست، غبار سمی تولید می‌شود که تنفس آن به مرور زمان به سلامتی انسان آسیب می‌رساند. در حال حاضر، آزبست از تولید لنت‌ها حذف شده است.
انواع لنت ترمز
لنت‌های جدید فقط در خودروهای معمولی استفاده می‌شود و در خودروهای سنگین و مسابقه‌ای کاربرد ندارد. خودروهای سنگین یا مسابقه‌ای به دلیل وزن بالا یا سرعت بالا از این نوع لنت‌ها استفاده نمی‌کنند.
لنت‌های ترمز به پنج دسته تقسیم می‌شوند. هر یک از آنها تفاوت‌هایی از نظر نوع و طول عمر دارند.
1. لنت ارگانیک: این لنت‌ها طول عمر کمتری دارند و ارزان‌تر هستند. از فلزات در تولید آنها استفاده نمی‌شود.
2. لنت نیمه متالیک: این لنت‌ها قدرت بالایی دارند و از مس برای اصطکاک استفاده می‌شود. طول عمر آنها بالا و قیمت مناسبی دارند اما صدای بیشتری ایجاد می‌کنند.
3. لنت فلزی: این لنت‌ها مقاومت بالا و قیمت مناسبی دارند. بیشتر از آهن، مس، فولاد و گرافیت ساخته می‌شوند. اما وزن آنها بالاست و می‌تواند باعث خوردگی روتر ترمز شود.
4. لنت سرامیکی: این لنت‌ها وزن کمتری دارند و بسیار گران قیمت هستند. از الیاف سرامیک، مواد چسبنده و مواد پرکننده تشکیل شده‌اند. عملکرد خوبی دارند و گرد و غبار ایجاد نمی‌کنند.
5. لنت زینتری: این لنت‌ها فقط در خودروهای آفرود استفاده می‌شوند و در خودروهای عادی استفاده نمی‌شوند.
چرا باید لنت ترمز‌ها را تعویض کنیم؟
زمانی که لنت تمام می‌شود، ترمز خودرو به درستی عمل نمی‌کند و زمان توقف طولانی‌تر می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات جدی در رانندگی شود و حوادثی را به وقوع بیاندازد.
لنت ترمز را کی تعویض کنیم ؟
اگر پدال ترمز درست عمل نمی‌کند و خودرو دیرتر متوقف می‌شود، لنت ترمز به پایان رسیده است. همچنین سطح روغن هم نشانه‌ای است که لنت ترمز باید تعویض شود.
کارشناسان خودرو توصیه می‌کنند هر 15 هزار کیلومتر لنت ترمز مورد بررسی قرار گیرد. همچنین برای کارکرد بهتر ترمز، هر 50 هزار کیلومتر لنت ترمز را تعویض کنید.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهد زمان تعویض لنت ترمز فرا رسیده است:
در وهله اول وظیفه راننده است که قطعات خودرو را به صورت دوره‌ای بررسی کند و از تعمیر یا تعویض آنها غافل نشود. اما گاهی اوقات به دلیل مشغله‌های فکری این موضوع به فراموشی سپرده می‌شود. همانطور که گفتیم لنت‌های ترمز باید به صورت دوره‌ای بررسی شوند تا از بروز هرگونه مشکلی جلوگیری گردد. در صورتی که اقدامات اولیه انجام نشود، تمام شدن لنت یا هر مشکل دیگری در آن، با نشانه‌های زیر نمایان می‌گردند.
روشن شدن چراغ هشدار ترمز: امروزه در اغلب خودروها از سنسورهای هشدار ترمز استفاده شده است. این چراغ‌ها هنگامی‌که ترمز خودرو مشکل داشته یا زمان تعویض آنها فرا رسیده و باید نسبت به آن اقدام کنید.
قابل ذکر است که روشن شدن چراغ هشدار ترمز نشان دهنده یک مشکل جدی است و هرگونه سهل انگاری یا غفلت در آن می‌تواند نشان از مشکل جدی باشد.
کاهش قدرت ترمز: کاهش کیفیت لنت ترمز و نمایان شدن هر گونه فرسودگی در آن، موجب افت کیفیت و قدرت ترمز می‌شود. افزایش دما، فرسودگی، خوردگی و … می‌تواند در قدرت ترمز تاثیر بسزایی داشته باشد. قدرت ترمز در کنترل و امنیت خودرو نقش داشته و این شرایط را هنگامی‌که مجبور به ترمز سنگین می‌شوید، حس خواهید کرد.
نکته: لطفاً در هنگام مواجه با کاهش قدرت ترمز، این مسئله را جدی تلقی کرده و سریعاً نسبت به بررسی یا تعویض لنت ترمز اقدام کنید.
کشیدگی خودرو به یک سمت در هنگام ترمز گرفتن: گاهی اوقات این شرایط برای برخی از خودروها پیش می‌آید که در هنگام فشردن پدال ترمز، خودرو به یک سمت مانند چپ، راست، جلو یا عقب کشیده می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است ترمز خودرو با مشکلات زیر روبه‌رو شده باشد:
- مشکلات در صفحه ترمز.
- عدم تراز سیستم تعلیق.
- خوردگی یا نابرابری در تایرها.
با توجه به مطالب و نکاتی که ارائه کردیم، در چنین شرایطی باید دو بخش از خودرو یعنی لنت ترمز و تایرها را بررسی کنید.
ایجاد لرزش در خودرو یا در پدال: ایجاد لرزش در پدال ترمز یا خودرو، یکی از مشکلات شایع است. گذشت زمان و گرمای زیاد می‌تواند در عملکرد و کیفیت ترمز تاثیر داشته باشد. گرمای زیاد و گذشت زمان می‌تواند موجب تاب یا هر گونه مشکلی دیگر در روترهای ترمز شود. در چنین شرایطی باید لنت‌های خودرو و روتر تعویض گردد.
نکته: در صورت بروز این مشکل، به یک کارشناس مراجعه کنید و از ادامه رانندگی با آن خودداری کنید.
شنیدن سروصدا از سیستم ترمز: شنیدن صداهای غیرعادی از سیستم ترمز می‌تواند نشانه تعویض لنت باشد. صدا در هنگام فشار دادن پدال ترمز دیده می‌شود و این موضوع نشان از نیاز به تعویض لنت است. اگر صدای سایش یا صداهای غیرعادی دیگری را می‌شنوید، بررسی و اقدام لازم را انجام دهید.
عواملی که طول عمر لنت ترمز را تحت تاثیر قرار می‌دهند:
مسیر رانندگی: مسیری که رانندگی می‌کنید، تاثیر زیادی بر طول عمر لنت‌های شما دارد. مثلاً خودروهایی که در شهر فعالیت می‌کنند، سریعتر لنت ترمز را مصرف می‌کنند. مسافت‌های پی درپی و توقف و شروع را بیشتری دارند.
تعداد مسافران: تعداد مسافران نیز رابطه مستقیمی با طول عمر لنت دارد. در خودروهایی که تعداد مسافران آنها زیاد است، لنت‌ها سریعتر فرسوده می‌شوند. بار بیشتر بر سیستم ترمز فشار وارد کرده و کاهش کیفیت آن را تسریع می‌کند.
کیفیت لنت ترمز: کیفیت لنت‌های مورد استفاده نیز بر طول عمر آنها تأثیر دارد. نوع لنت و جنس آن می‌تواند طول عمر لنت را متحول کند. لنت‌های با کیفیت پایداری بیشتری دارند، اما هزینه آنها نیز بیشتر است.
طول مسافت: هرچه مسافتی که راننده طی می‌کند بیشتر باشد، لنت‌ها سریعتر فرسوده می‌شوند.
نحوه رانندگی: روش و سبک رانندگی نیز بر طول عمر لنت تأثیرگذار است. رانندگی تهاجمی و تمام ترمزهای نیمه‌فشاره و یا پی درپی منجر به کاهش عمر لنت‌ها می‌شود.
سفت بودن پدال ترمز: نوع لنت و سفتی آن نیز بر طول عمر لنت تاثیر می‌گذارد. برخی از لنت‌ها سفت و سخت بوده و مدت زمان بیشتری برای گرم شدن و عملکرد مناسب نیاز دارند. این نوع لنت‌ها اگر به درستی استفاده شوند دوام بالایی دارند. کیفیت لنت‌ها و جنس آنها نیز بر طول عمر آنها تأثیر می‌گذارد.
اجناس با کیفیت: استفاده از لنت‌ها و قطعات با کیفیت نیز تأثیر چشمگیری بر طول عمر لنت ترمز خواهد داشت. انتخاب قطعات موثر در طول عمر لنت ترمز می‌باشد.
اقدامات پس از تعویض لنت ترمز: بعد از تعویض لنت ترمز، لازم است در 500 کیلومتر اولیه، به احتیاط رانندگی کنید تا لنت‌ها به صورت مناسب عمل کنند و عمر آنها طولانی شود.
چند نکته مهم در افزایش طول عمر لنت ترمز
با توجه به اطلاعاتی که دربارهٔ لنت ترمز ارائه شد، حالا وقت آن است که دربارهٔ روش‌هایی که می‌توانند مانع کاهش طول عمر لنت ترمز شوند، صحبت کنیم. علاوه بر رعایت این مسائل، انجام این پیشنهادها می‌تواند باعث افزایش طول عمر لنت ترمز شود.
ترمز ناگهانی را از آنجا که ممکن است به ترمز و سایر قطعات خودرو آسیب برساند، به‌جای آن، از ترمزهای پی در پی استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر می‌دانید باید کمی جلوتر خودرویتان را بایستانید، ابتدا پایتان را از روی پدال گاز بردارید و سپس پدال ترمز را فشار دهید.
در ترافیک، تا حد امکان زودتر ترمز کنید. هر چه زمان ترمز گیری بیشتر باشد، فشار زیادی به لنت‌ها وارد نمی‌شود. به عبارت دیگر، قبل از ورود به ترافیک، پایتان را بر روی ترمز گذاشته و سرعت خودرو را متناسب با این شرایط کاهش دهید.
از رانندگی تهاجمی خودداری کنید، زیرا مانند آنچه قبلاً اشاره شد، رانندگی تهاجمی می‌تواند باعث کاهش عمر لنت ترمز شود. با اصلاح روش رانندگی خود، نه تنها می‌توانید از کوتاه شدن عمر خودرو جلوگیری کنید، بلکه برعکس، می‌تواند عمر آن را افزایش دهد. روشهای رانندگی تهاجمی و خطرناک، ترمزهای پی در پی و طولانی را نیز در پی خواهد داشت.
سعی کنید در حد امکان از وسایل اضافی در خودرو خود استفاده نکنید. اگر به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید، حداکثر بار قابل حمل در آن ذکر شده است. استفاده از بار اضافی می‌تواند به قطعات خودرو آسیب برساند. بارهای اضافی نیز بر طول عمر لنت ترمز تأثیر گذارند. هر چه حجم و اندازه بار بیشتر باشد، فشار بیشتری بر سیستم ترمز وارد می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که برای افزایش عمر خودرو خود، از استفاده از آنها اجتناب کنید.
از قطعات با کیفیت برای خودروتان استفاده کنید. همانطور که گفته شد، سلامتی قطعات خودرو به یکدیگر وابسته است و هرگونه مشکل در یکی از این قطعات، ممکن است بر کیفیت قطعات دیگر تأثیر بگذارد. بنابراین برای افزایش عمر لنت ترمز، در خرید و انتخاب قطعات مورد نیاز دقت کنید.
اقداماتی که باید پس از تعویض لنت ترمز انجام دهیم:
به خاطر داشته باشید که پس از نصب لنت ترمز جدید، به دلیل جا نیفتادن آنها هنوز عملکرد مناسبی ندارند. به همین دلیل بیشتر متخصصین توصیه می‌کنند در ابتدای ۵۰۰ کیلومتر اول با احتیاط رانندگی کنید تا لنت ترمز مناسب عمل کنند. هرگونه فشار یا خطایی در این مدت می‌تواند لنت ترمز یا سیستم ترمز را تخریب کرده و به خطر جان سرنشینان خودرو بیاندازد.
